top of page
Il- Vari Tal- Gimgha Mqaddsa
Fil- Gzejjer Maltin
L- ARKA TAL- PATT
X’ inhi l- arka tal- patt? Hafna drabi din tkun id- domanda ta' bosta, forsi mal- aktar ta' dawk li m' humiex daqshekk midhla tal- Gimgha Mqaddsa jew li ma jidhlux daqshekk fil- fond fil- qari tal- Bibbja. L- arka tal- ​patt kienet kaxxa sagra li Ä¡iet maħduma mill- ​Iżraelin tal- ​qedem skont il- ​kmand u d-​ disinn li ried Alla. L- ​Arka kienet il-​ post fejn tpoÄ¡Ä¡iet u Ä¡iet protetta “t-​ Testimonjanza” l- ​Għaxar Kmandamenti li kienu miktubin fuq żewÄ¡ twavel tal-​ Ä¡ebel. L-​Arka kienet twila 2.5 kubiti,
wiesgħa 1.5 kubiti, u għolja 1.5 kubiti (111 x 67 x 67 ċentimetru). Kienet magħmula mill-​ injam tal- ​akaċja u kienet miksija minn ġewwa u minn barra bid-​ deheb, u kellha bordura artistika. L-​ għatu tagħha li kien magħmul minn deheb pur, kellu fuqu żewġ kerubini, wieħed fuq kull naħa. Kienu faċċata taʼ xulxin b'
’wiÄ‹Ä‹hom lejn l- ​għatu u kellhom Ä¡winħajhom miftuħin ’il fuq, li bihom kienu jagħmlu dell fuq l-​ għatu. L-​Arka kellha erbaʼ ħolqiet magħmulin minn deheb imdewweb imwaħħlin ’il fuq mis-​saqajn tagħha. Lasti magħmulin mill- ​injam tal-​akaÄ‹ja, li kienu miksijin bid-​ deheb, kienu mgħoddijin minn dawn il- ħoloq biex bihom tinÄ¡arr l- ​Arka. L-​ Arka għall-​ ewwel kienet tinżamm fil- parti msejħa l- aktar Qaddis tat-​tabernaklu, tinda għall-​ qima li setgħet tinÄ¡arr u li kienet Ä¡iet magħmula fl-​ istess żmien tal- ​Arka. L-​ aktar Qaddis kien mifrud b’ purtiera biex il-​ qassisin u n- ​nies ma kienux ikunu jistgħu jarawh. Il-​qassis il-​ kbir biss setaʼ jidħol f ’din il-​ parti w jara l-​ Arka, darba fis-​sena f’ Jum it- ​Tpattija. Aktar tard, l- ​Arka ttieħdet fl- ​aktar Qaddis fit-
tempju taʼ Salamun. L-​ Arka kienet post fejn jinżammu affarijiet sagri li kienu se jfakkru lill- ​Iżraelin fil- ​patt, jew ftehim, li Alla kien għamel magħhom ħdejn il-​ Muntanja Sinaj. Kellha wkoll irwol importanti fiÄ‹-​ Ä‹erimonja taʼ Jum it-​ Tpattija. It-​twavel tal-​ Ä¡ebel li kellhom imnaqqxin fuqhom l-​ Għaxar Kmandamenti kienu l-​ ewwel oÄ¡Ä¡etti li tpoÄ¡Ä¡ew fl- ​Arka. Aktar tard tpoÄ¡Ä¡ew fiha bieqja tad-​ deheb bil-​ manna u “l- ​bastun t’ Aron li warrad.” Jidher li maż-​ żmien il- ​ġarra u l-​ bastun kienu tneħħew, għax meta l-​ Arka ttieħdet fit- ​tempju dawn ma nstabux fiha. L-​ Arka kellha tinÄ¡arr mil-​ Leviti fuq spallejhom permezz tal- ​lasti tal- ​injam tal-​ akaÄ‹ja. Il- ​lasti kellhom jitħallew imwaħħlin mal -​Arka, biex il-​ Leviti qatt ma jmissuha. “Il-​ purtiera li tifred” il-​ Qaddis mill-​ aktar Qaddis kienet tintuża biex tgħatti l-​ Arka waqt li kienet tinÄ¡arr. L-​ Arka kienet assoÄ‹jata mal-​ preżenza t’ Alla. Pereżempju, is- ​sħaba li kienet tidher fuq l-​Arka fl- ​aktar Qaddis u fuq il-​ kampijiet tal- ​Iżraelin kienet sinjal tal- ​preżenza w il-​ barka taʼ Ä eħova. Ukoll, il- ​Bibbja tgħid li Ä eħova “(qagħad) bil​qiegħda fuq il-​kerubini,” iż-​ żewÄ¡ kerubini li kienu fuq l-​ għatu tal-​ Arka. Għalhekk, dawn il- ​kerubini kienu “r-​ rappreżentazzjoni tal-​ karru” taʼ Ä eħova. Minħabba dak li kienet tissimbolizza l-​ Arka, is- ​Sultan David setaʼ jikteb li Ä eħova kien “qed jgħammar f’ Sijon” wara li l- ​Arka ttieħdet hemmhekk. Il-​ Bibbja tuża diversi termini għal din il-​ kaxxa sagra, bħall-​ “Arka tat-​testimonjanza,” “l-​ Arka tal-​ patt,” “l-​ Arka taʼ Ä eħova,” u “l- ​Arka tas-​ saħħa tiegħek (taʼ Ä eħova).”
L- ​għatu tal- ​Arka kien imsejjaħ “l- ​għatu propizjatorju,” jew “il- ​post tal-​maħfra. ”Dan it- ​terminu jirreferi għall-​użu speÄ‹jali li kellu l- ​għatu f’ Jum it-​Tpattija, meta l-​ qassis il- ​kbir taʼ Iżrael kien iroxx id-​ demm tas- ​sagrifiÄ‹Ä‹ju tal-​annimali lejn u quddiem l- ​għatu. Dawn l-​azzjonijiet li kien jagħmel il-​qassis il-​kbir kienu jpattu, jew jgħattu, għad-​
dnubiet tiegħu nnifsu, taʼ daru, u tal- ​kongregazzjoni kollha kemm hi t’ Iżrael. M’ hemm l-​ ebda evidenza li għadha teżisti. Il-​ Bibbja turi li l-​ Arka m’ għadhiex iktar bżonjuża minħabba li l- ​patt li kien assoÄ‹jat magħha Ä¡ie mibdul maʼ “patt Ä¡did,” li Ä¡ie mis-​ sagrificcju ta Gesu. Il-​ Bibbja kienet bassret żmien meta l-​ Arka tal-​patt ma kinitx ħa tibqaʼ teżisti iktar, madankollu n- ​nies t’ Alla ma kinux se jħossu n-​ nuqqas tagħha. F’ viżjoni li ngħatat lill- ​appostlu Ä wanni wara li l-​ patt il-​ Ä¡did Ä¡ie stabbilit, l-​ Arka tal- ​patt dehret fis- ​smewwiet. Din l- ​Arka simbolika tirrappreżenta l- ​preżenza t’ Alla w il- ​barka tiegħu fuq il- ​patt il- ​ġdid. Li poplu jkollu l-​ Arka tal- ​patt ma kienx jiggarantixxi suÄ‹Ä‹ess. Pereżempju, l- ​Iżraelin kellhom l- ​Arka fil-​kamp tagħhom meta Ä¡Ä¡ieldu kontra l- ​belt taʼ Għaj, minkejja dan huma xorta tilfu minħabba li wieħed mill- ​Iżraelin wera nuqqas taʼ lealtà. Iktar tard, il- ​Filistin rebħulhom allavolja kienu ħadu magħhom l-​ Arka tal- ​patt għall- ​battalja. Dawn tilfu minħabba l- ​ħażen tal- ​qassisin Iżraelin Ħofni w Fineħas. F’din il- ​battalja, il-​ Filistin ħadu taħt idejhom l- ​Arka, imma Alla Ä¡ab fuqhom kastigi sakemm huma reÄ¡għu ħaduha lura lejn l- ​Iżrael.
​
L- ARKA TAL- PATT FIL- PURCISSJONI TAL- GIMGHA MQADDSA
RABAT
Fir- Rabat, l- Arka tal- Patt inhadmet fis- sena 1972 w aktarx kienet l- ewwel Arka li dehret fil- purcissjonijiet tal- Gimgha Mqaddsa. Ix- xoghol fuq l-Anġli inħadem mill- iskultur Rabti Frans Galea fl- istess sena, waqt li fl- 1994 rega' hadem l- angli li naraw illum. Fis- sena 1972, l- induratura kienet saret minn Willie Attard. Fil-
BORMLA
Saret l- Arka tal- alleanza mill-mastrudaxxa Leli Gatt waqt li l- iskultura w l induratura huma ta' Louis Vassallo li saru fuq disinn ta' Salvu Buġeja. L- arka ntramat għall-ewwel darba quddiem l- artal ta' San Mikiel.
Ritratti mehudhin mill- pagna ta' Facebook: Il- Gimgha Mqaddsa f' Bormla.
BIRGU
ZEJTUN
Din l- Arka tal- Patt inħadmet bejn is- sena 2007 u s- sena 2008 u nistgħu ngħidu li din hija waħda mill- isbaħ li hawn fil- gżejjer Maltin. Lorenza Bonavia kienet il-benefattriÄ‹i ta’ din l- Arka li ħalset l-ispejjeż kollha minn butha. Din iżżanżnet għall- ewwel darba waqt il- purÄ‹issjoni tal- Ä imgħa l- Kbira tas- sena 2008.
LUQA
L- Arka tal- Alleanza li nsibu gewwa r- rahal ta' Hal- Luqa nhadmet fis- sena 1998 u harget ghall- ewwel darba fil- purcissjoni ta' sena wara, jigifieri fl- 1999. Din l- opra harget minn taht idejn Andrew Micallef, fejn kien ukoll membru fil- Kummissjoni tal- Gimgha l- Kbira. B' differenza minn l- Arki tal- Patt ohra, din gewwa Hal- Luqa mhix indurata bid- deheb imma mizbugha.
GHAXAQ
QORMI
RAHAL GDID
NADUR
RABAT
(KATIDRAL)
Din l- Arka tal- Patt inħadmet fis- sena 2013 u harget ghal- ewwel darba fil- purcissjoni ta' dik is- sena. Ix- xoghol fuq id- disinn sar mill- artist Manwel Grech, waqt li x- xoghol fl- injam hu ta' Michael Angelo Grech. Ix- xoghol fuq l- angli sar ukoll minn Manwel Grech. Fuq l- induratura hadmu Ian Paul Bajada w Darren Vella.
Ritratti mehudhin mill- pagni ta' Facebook: Il- Gimgha Mqaddsa fil- Katidral.
Copyright 2017. All Rights Reserved. Website designed by Wayne Mallia. Contact Us: 9917 2787 or email on waynemallia80@gmail.com
bottom of page